Projecten

Handreiking De Oorlog Online

Op 30 mei 2024 is de handreiking De Oorlog Online gepresenteerd op het gelijknamige symposium in de OBA in Amsterdam. Loef Advies voerde de redactie ervan.

De Oorlog Online is ontwikkeld om alle Nederlandse instellingen die oorlogsarchieven en -collecties beheren te helpen bij het verantwoord online beschikbaarstellen van archieven uit en over de Tweede Wereldoorlog. Deze archieven en collecties worden binnenkort openbaar of zijn dat al. Je wilt ze als instelling zo laagdrempelig mogelijk, dus online, aan het publiek aanbieden. Maar hoe ga je dan om met het privacy- en auteursrecht? Hoe doen collega instellingen dat? Zie daarvoor deze link.

Ethisch Beraad van Oorlog voor de Rechter

In mijn rol als secretaris van het Ethisch Beraad van het consortium Oorlog voor de Rechter werkte ik mee aan het advies dat het beraad uitbracht over het online plaatsen van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging vanaf januari 2025.

Aanvullend op de juridisch noodzakelijke maatregelen ter bescherming van de privacy en het auteursrecht adviseerde het Ethisch Beraad verdere maatregelen te nemen die vanuit ethisch perspectief nodig en verantwoord zijn.

Ethische kwesties die hierbij spelen zijn onder meer de emotionele impact op nabestaanden, de interpretatie van de inhoud van het archief en de maatschappelijke perceptie van wat er destijds is gebeurd. Hoe ga je zorgvuldig met deze kwesties om? Binnen het Ethisch Beraad heeft de stem van organisaties van oorlogsbetrokkenen zwaar meegewogen. Zie deze link.

AI en erfgoed

Hoe kan de erfgoedsector de kansen van kunstmatige intelligentie benutten met respect voor privacy en auteursrecht ? In januari 2025 verscheen daarover het Kennisdocument “AI en Erfgoed” waarmee de beroepsvereniging KVAN professionals een handvat wil bieden. Samen met Maarten Zeinstra werkte ik daaraan mee. Bij de voorbereiding werd het veld nauw betrokken. Onder meer werd in december 2024 een veelbezochte online kennissessie gehouden. Daar besproken praktijkvoorbeelden, vragen en antwoorden zijn in het document opgenomen. Lees hier het kennisdocument AI en Erfgoed.

Audiovisueel archief online

Mag ik die strandfoto uit de jaren 80 online zetten? En hoe zit het met filmpjes van actiegroepen, krakersontruimingen, homo-emancipatiebeweging en kerkelijke uitjes? In het najaar van 2024 werden hierover door de beroepsvereniging KVAN samen met AVA_net twee levendige kennissessies gehouden, als vervolg op het webinar van eind 2022. Samen met twee collega’s besprak ik de vele praktijkvoorbeelden en vragen van de deelnemers. Dit mondde uit in het Kennisdocument Online beschikbaar stellen van audiovisueel archief.

Digitaal geboren erfgoed is bedreigd erfgoed.

Het wordt steeds urgenter om actie te ondernemen bij het academische erfgoed dat van oorsprong digitaal is en waarvan dus geen fysieke tegenhanger bestaat. Er gaan ‘zwarte gaten’ in ons collectieve geheugen ontstaan als er geen maatregelen genomen worden. Ik schreef mee en redigeerde de handreiking ‘Dicht dat Zwarte Gat‘ voor de Stichting Academisch Erfgoed.

Handout Weten of Vergeten

Wanneer bewaar of vernietig je archieven met persoonsgegevens? En hoe houd je daarbij rekening met zowel de AVG als de Archiefwet? Deze hand-out geeft beknopte en praktische antwoorden op deze vragen, speciaal voor informatiebeheerders en privacyfunctionarissen binnen de overheid.

Gebaseerd op de uitgebreide Handreiking Weten of Vergeten (2020), helpt deze compacte versie om een goede balans te vinden tussen privacybescherming en archiveringsplicht. De uitgebreide versie vindt u hier met een presentatie erover uit 2020.

Beladen archieven online

Op 13 en 14 juni 2022 hield ik op de Archiefdagen in Alkmaar een presentatie over mijn onderzoek Beladen archieven online tijdens de workshop Als het kan, moet je het dan ook doen? De workshop behandelde de juridische en ethische aspecten van het online toegankelijk maken van archieven uit de Tweede Wereldoorlog, met name gegevens over collaboratie. Het verslag Beladen archieven online is in te zien via deze link.

Eerder, op 12 oktober 2021 hield ik tijdens een symposium van Netwerk Oorlogsbronnen een inleiding over de eerste resultaten van dit onderzoek, zie hier de film van het symposium, op 39:00 de inleiding.

Coördinatie Werkgroep AVG voor KVAN

Voor de beroeps- en branchevereniging KVAN coördineert Loef Advies de Werkgroep AVG, die adviseert over de toepassing van de AVG in de archiefsector. De producten zoals de Veelgestelde vragen over de toepassing van de AVG voor archieven en richtlijnen voor de openbaarheid van specifieke archieven zijn hier te vinden.

Workshops en studiemiddagen over toepassing AVG

In 2024 hield ik voor het Erfgoedhuis Zuid-Holland een cursusdag over Privacy in de Erfgoedsector, en voor de Museumfederatie Fryslan een middag over hetzelfde onderwerp. Ook geef ik vele presentaties op landelijke webinars, zoals in november 2020 het Webinar Grip op Informatie van de VNG en in juli 2021 voor het Netwerk Oorlogsbronnen.

Onderzoek mogelijk datalek bij gemeente en archiefdienst

In 2021 deed ik op verzoek van de gemeente Wijk bij Duurstede en het Regionaal Archief Zuid-Utrecht onderzoek naar een mogelijk datalek, veroorzaakt door een archiefonderzoeker die vele kopieën uit het gemeentearchief bij het oud papier had gezet. Ik onderzocht of in dit geval door gemeente en RAZU aan de AVG en de Archiefwet is voldaan, en welke maatregelen nodig zijn om dit soort incidenten voortaan te voorkómen. >> lees meer